جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
جستجو

تیروئید

در این پست خواهید خواند :

در این پست خواهید خواند :

غده تیروئید، جلو و پایین حنجره قرار گرفته است. این غده از دو لوب تشکیل شده که توسطه تنگه (isthmus) به یکدیگر وصل می شوند. عملکرد تیروئید، ساخت هورمون های تیروکسین(تترایدوتیرونینT4) و تری یدوتیرونین (T3) است که به کنترل متابولیسم پایه سلول ها در کل بدن کمک می کنند. تیروئید هم چنین هورمون پلی پپتیدی کلسی تونین را تولید می کند.

تیروئید

کلوئید تیروئید

پارانشیم تیروئید از میلیون ها فولیکول تیروئید با بافت اپی تلیال و به شکل مدور با قطر های متفاوت تشکیل شده است که هر فولیکول با یک اپی تلیوم ساده مفروش شده و درون حفره ی مرکزی آن ها یک ماده ی ژلاتینی اسیدوفیل با نام کلوئید پر شده است.

تیروئید تنها غده ی درون ریز است که فراورده ی ترشحی آن به میزان بالایی ذخیره می شود. کلوئید تیروئید از یک گلیکوپروتئین بزرگ به نام تیروگلوبولین تشکیل شده است. که پیش ساز هورمون های فعال تیروئید است.

تیروئید با کپسول لیفی احاطه شده است که استطاله هایی به داخل پارانشیم غده می فرستد و آن را به لوبول هایی تقسیم کرده و همراه با خود عروق خونی، اعصاب و لنفاتیک را حمل می کند. فولیکول ها به سختی به هم فشرده هستند و تنها به وسیله ی بافت همبند رتیکولر منتشر از هم جدا می شوند. این استروما دارای مویرگ های خونی منفذ دار فراوانی است که انتقال هورمون های آزاد شده را به خون تسهیل می کنند.

سلول های فولیکولار یا تیروسیت

شکل سلول های فولیکولار یا تیروسیت ها از سنگ فرشی تا استوانه ای کوتاه متغیر است. تیروسیت ها دارای کمپلکس های اتصالی راسی بوده و بر روی یک تیغه ی پایه قرار دارند. سلول های این اپی تلیوم دارای ارگانل هایی هستند که تولید و ترشح فعال پروتئین ها و نیز فاگوسیتوز و هضم را بر عهده دارد. هسته ی این سلول ها معمولا گرد است و در مرکز سلول قرار دارد. بخش قاعده ای این سلول ها، دارای شبکه ی آندوپلاسمی خشن گسترده ای است. بخش راسی این سلول ها یا ناحیه ی مجاور لومن، دارای دستگاه گلژی مشخص، گرانول های ترشحی و لیزوزیم ها و فاگوزوم های فراوان و ریزپرز است.

فولیکول های تیروئید
کلوئید

سلول های پارافولیکولر یا سلول C

یک نوع سلول درون ریز دیگر موجود در تیروئید به نام سلول پارافولیکولر یا سلول C در داخل غشا پایه فولیکول قرار گرفته و یا به عنوان توده های سلولی جداگانه در بین فولیکول های تیروئیدی، یافت می شوند. این سلول ها دارای گرانول های کوچک حاوی کلسی تونین هستند. بالا رفتن سطح کلسیم خون سبب ترشح هورمون کلسی تونین می شود.

تیروئید

تولید هورمون تیروئید

ساخت، ذخیره و آزادسازی هورمون های تیروئیدی یک فرایند چند مرحله ای غیر معمول در تیروسیت ها است که در دو مرحله، یکی مرحله ی اگزوکرینی و دیگری مرحله ی اندوکرینی انجام می شود. هر دو مرحله به وسیله ی TSH تحریک می شوند و در یک سلول یکسان با هم انجام می شوند.

1_ ساخت تیروگلوبولین

ساخت تیروگلوبولین که مشابه سایر سلول های صادر کننده ی گلیکوپروتئین، ساخت پروتئین در شبکه ی آندوپلاسمی خشن و افزودن کربوهیدرات ها در دستگاه گلژی صورت می گیرد. تیروگلوبولین فعالیت هورمونی ندارد اما دارای 140 رشته ی تیروزیل است که برای ساختن هورمون تیروئید به کار می رود.
تیروگلوبولین به عنوان یک فراورده برون ریز از وزیکول های راسی تیروسیت ها به لومن فولیکول آزاد می شود.

2_ جذب ید از خون

جذب ید از خون توسط پروتئین انتقال دهنده ی سلولی صورت می گیرد که سبب 30 برابر شدن غلظت ید رژیم غذایی در بافت تیروئید نسبت به پلاسما می شود. یک ناقل ید/کلرید که پندرین نیز نامیده می شود و در راس سلول واقع است، ید را از تیروسیت ها به درون کلوئید پمپ می کند.

3_ ید دار شدن ریشه های تیروزیل

ید دار شدن ریشه های تیروزیل در تیروگلوبولین به وسیله یک یا دو اتم ید و متعاقب اکسید شدن یدید به یدین در کلوئید انجام می شود. این اکسیداسیون توسط پراکسیداز تیروئید غشایی موجود بر سطح ریزپرز های تیروسیت انجام می شود.

4_ تشکیل T3 و T4

تشکیل T3 و T4 ( که تیروکسین نیز نامیده می شود با اتصال کوالانسی دو تیروزین یددار شده که هنوز بخشی از تیروگلوبولین کلوئیدی هستند، در واکنش های جفت شدن انجام می شود.

5_ اندوسیتوز تیروگلوبولین یددار شده

اندوسیتوز تیروگلوبولین ید دارشده توسط تیروسیت ها و در دو مرحله ی پینوسیتوز مایعات و اندوسیتوز وابسته به گیرنده انجام می شود. وزیکول های اندوسیتوزی به لیزوزوم ها متصل شده و تیروگلوبولین درون آن ها با فعالیت پروتئاز های لیزوزوم ها تجزیه می شود. به این وسیله هورمون فعال تیروئیدی به هر دو شکل T3 و T4 از تیروگلوبولین آزاد می شود.

6_ ترشح T3 و T4

ترشح T3 و T4  از تیروسیت ها به روش درون ریز انجام می شود.

هورمون های تیروئید

T4 فراورده ی فراوان تری است و 90 درصد هورمون های تیروئیدی موجود در گردش خون را تشکیل می دهد. هر دو هورمون، گیرنده های درون سلولی یکسانی را در سلول هدف دارند اما T3 دو تا ده برابر فعال تر از T4 است. نیمه عمر T3 یک و نیم روز و نیمه عمر T4 یک هفته است. هر دو هورمون سنتز پروتئین میتوکندریایی را تحریک می کنند. و این امر به افزایش فعالیت متابولیک کمک می کند.

تنظیم کننده ی اصلی وضعیت آناتومیک و عملکردی فولیکول های تیروئید، TSH است که از هیپوفیز قدامی ترشح می شود. گیرنده TSH روی سطح قاعده ای غشای تیروسیت ها به وفور وجود دارد. این هورمون تمامی مراحل ساخت و آزاد سازی هورمون های تیروئید را تحریک می کند. هورمون های تیروئید، آزاد شدن TSH را مهار می کنند و بدین وسیله میزان طبیعی T3 و T4  گردش خون را در مقادیر نرمال حفظ می کنند. سرما سبب افزایش ترشح TSH و برعکس گرما و محرک های استرس زا سبب کاهش ترشح آن می شوند.

تیروئید

در کم کاری تیروئید سطح هورمون های تیروئیدی کاهش می یابد. این کاهش به دلیل التهاب موضعی تیروئید یا ترشح ناکافی TSH توسط غده ی هیپوفیز قدامی ایجاد می شود. و اغلب به وسیله ی خستگی، افزایش وزن، عدم تحمل سرما و کاهش قدرت تمرکز مشخص می شود.

پرکاری تیروئید سبب بالارفتن حالت متابولیکی شده که به صورت کم شدن وزن، عصبی شدن، عرق کردن، عدم تحمل گرما و علائم دیگر بروز می کند.

این پست را به اشتراک بگذارید:

تیروئید

این پست را به اشتراک بگذارید:

آزمایشگاه
مشاوره
جزوه
نمونه سوالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *