پاراتیروئید

غدد پاراتیروئید چهار غده ی کوچک بیضی شکل، هر یک به ابعاد 3 در 6 میلی متر هستند که وزن مجموع آن ها حدود 0.4 گرم است. این غدد در پشت غده ی تیروئید قرار دارند و معمولا در داخل کپسول بزرگ تر غده فرو رفته اند. هر غده پاراتیروئید کپسول ظریفی دارد که تیغه هایی را به درون غده می فرستد.

سلول های درون ریز غدد تیروئید سلول های اصلی نامیده می شوند. سلول های اصلی، سلول های چند وجهی و کوچکی هستند که هسته ای گرد دارند و سیتوپلاسم آن ها روشن و کمی اسیدوفیل است.

در سلول های اصلی، گرانول های نامنظم سیتوپلاسمی حاوی پلی پپتیدی به نام هورمون پاراتیروئید هستند که تنظیم کننده ی مهم میزان کلسیم خون می باشد.

هورمون پاراتیروئید سه نقش مهم دارد:

1_ استئوبلاست ها با تولید فاکتور تحریک کننده استئوکلاستی به هورمون پاراتیروئید پاسخ داده و تعداد  و فعالیت استئوکلاست ها را افزایش می دهند. در نتیجه ماتریکس کلسیفیه شده ی استخوان جذب شده و کلسیم آزاد می شود و غلظت کلسیم خون بالا می رود. بالا رفتن کلسیم خون تولید هورمون پاراتیروئید را متوقف می کند. بنابراین اثر هورمون پاراتیروئید بر روی کلسیم خون، متضاد با اثر کلسی تونین است.

2_ در لوله ی خمیده دور در نفرون، هورمون پاراتیروئید بازجذب کلسیم را تحریک می کند.

3_ هورمون پاراتیروئید، هم چنین به طور غیر مستقیم جذب کلسیم را در روده ی کوچک به وسیله ی تحریک فعال سازی ویتامین D افزایش می دهد.

با افزایش سن، بسیاری از سلول های ترشحی با سلول های چربی جایگزین می شوند به طوری که در یک فرد مسن بیش از 50 درصد غده را سلول های چربی می سازند.

جمعیت کوچکتری که اغلب گروهی می باشند و سلول های اکسی فیل نامیده می شوند نیز گاهی دیده می شوند. این سلول ها در افراد مسن بیشتر مشاهده می شوند. این سلول ها از سلول های اصلی بسیار بزرگتر بوده و به وسیله ی سیتوپلاسم بسیار اسیدوفیل مملو از میتوکندری هایی با شکل غیر طبیعی مشخص می شوند.

در کم کاری پاراتیروئید، کاهش ترشح هورمون پاراتیروئید سبب می شود استخوان ها متراکم تر شده و مواد معدنی آن ها بیشتر شود، عضلات مخطط انقباضات غیر طبیعی داشته باشند که به دلیل غلظت ناکافی یون کلسیم می باشد.

در پر کاری تیروئید میزان هورمون پاراتیروئید افزایش می یابد. هورمون پاراتیروئید اضافی، فعالیت و تعداد استئوکلاست ها را افزایش داده و سبب افزایش سطح کلسیم خون می شود که این کلسیم می تواند در غضروف ها، شریان ها و یا کلیه ها رسوب کند.