گوش داخلی

در این پست خواهید خواند :

در این پست خواهید خواند :

در این پست با آناتومی و نقش گوش داخلی آشنا می شوید. گوش داخلی شامل حلزون گوش می باشد. مجرای حلزونی قسمتی از لابیرنت غشایی و به شکل لوله مارپیچی می باشد و دارای سلول های مویی و ساختمان های دیگری است که در عمل شنوایی درگیر است. این مجرا در داخل حلزون استخوانی مستقر شده است و خود از سه بخش موازی هم به نام نردبان(scala) تشکیل شده است که در داخل حلزون دو و سه چهارم دور می چرخد.

مجرای حلزونی خود تشکیل بخش میانی یا نردبان میانی(scala media) را می دهد که با اندولنف پر شده است. این مجرا به ساکول می پیوندد و در راس حلزون پایان می یابد.

نردبان دهلیزی(scala vestibuli)

نردبان دهلیزی بزرگتر بوده و با پری لنف پر می شود و از نردبان میانی توسط پرده دهلیزی (vestibular membrane) بسیار نازک (یا رایسنر) جدا می شود. این پرده از هر طرف توسط اپی تلیوم ساده سنگفرشی پوشیده می شود. اتصالات محکم گسترده در بین سلول های پوشاننده این پرده، از انتشار یون بین اندولنف و پری لنف جلوگیری می کند.

گوش داخلی
حلزون گوش
اندام کورتی

نردبان صماخی(scala tympani)

نردبان صماخی نیز حاوی پری لنف است و از نردبان میانی توسط پرده فیبروالاستیکی به نام پرده بازیلار(basilar membrane) جدا می شود.

نردبان صماخی و دهلیزی در راس حلزون توسط سوراخ کوچک به نام هلیکوتروما(helicotrema) به یکدیگر ارتباط می یابند. بنابراین، این دو فضای پر شده با پری لنف در واقع یک لوله ی طویل هستند، نردبان دهلیزی از نزدیک دریچه بیضی آغاز شده و نردبان صماخی در مکان دریچه گرد پایان می یابد.

گوش داخلی
حلزون گوش
اندام کورتی

اندولنف

در دیواره ی جانبی مجرای حلزونی، خط عروق(stria vascularis) قرار دارد. این ناحیه، آندولنف را (که سطح بالایی از پتاسیم دارد و لابیرنت غشایی را پر می کند) می سازد. سلول های اپی تلیالی مطبق خط عروقی، زوائد سیتوپلاسمی خود را گسترش داده و شبکه ی نامتعارفی از مویرگ های درون اپی تلیالی را در بر می گیرند. پتاسیم از مویرگ ها آزاد شده و از بین سلول هایی که در سطح خط عروقی محکم با هم متصل شده اند، عبور کرده و وارد آندولنف می شوند.

آندولنف حاصله، مژه های ثابت سلول های مویی را می پوشاند و شرایط مناسب را برای دپلاریزه نموده این سلول ها فراهم می کند.

اندام کورتی (organ of corti)

ارگان کورتی یا ارگان مارپیچی مکانی است که فرکانس های مختلف ارتعاشات صوتی تشخیص داده می شود. این ارگان دارای سلول های مویی و ساختمان های اپی تلیالی دیگری است که توسط پرده بازیلار پشتیبانی می شود.

سلول های مویی حسی دارای دستجاتی از مژه های ثابت محکم هستند. که به صورت v شکل مرتب شده اند.

دو نوع اصلی سلول مویی وجود دارد:

1_ سلول مویی خارجی(outer hair cells)، که تعداد آن ها در کل حدود 12000 است، در سه ردیف، نزدیک ساکول قرار گرفته اند که در نزدیکی راس حلزون به پنج لایه افزایش می یابند. هر سلول مویی خارجی استوانه ای شکل است و یک دسته مژه ثابت با آرایش V  شکل دارد.

2_ سلول های مویی داخلی(inner hair cells)، کوتاه تر بوده و در یک ردیف قرار گرفته اند. تعداد آن ها 3500 سلول است و هر کدام یک ردیف خطی از مژه های ثابت کوتاه تر دارند.

سلول های مویی داخلی و خارجی دارای ارتباط سیناپسی با پایانه های عصبی آوران و وابران هستند. سلول های مویی داخلی عصب دهی بیشتری دارند، اجسام سلولی نورون های آوران دو قطبی اندام کورتی در مرکز قرار دارند و عقده مارپیچی(spiral ganglion) را تشکیل می دهند.

گوش داخلی
حلزون گوش
اندام کورتی

دو نوع سلول پشتیبان استوانه ای با پرده بازیلار اندام کورتی در ارتباط هستند:

1_ سلول های انگشتی داخلی و خارجی(phalangeal cells) زوائد راسی خود را گسترش داده و سطح قاعده ای _ جانبی سلول های مویی داخلی و خارجی و پایانه سیناپس عصبی را در بر می گیرند. انتهای راسی سلول های انگشتی با سلول های مویی توسط اتصال کمربندی محکم متصل شده و یک صفحه راسی را در عرض ارگان مارپیچی ایجاد کرده که از طریق آن دستجات مژه های ثابت به داخل اندولنف وارد می شود.

2_ سلول های پیلار(pillar cells) توسط دستجات سنگین کراتین، یک فضای مثلثی تونل مانندی را به نام تونل داخلی بین سلول های مویی داخلی و خارجی و سلول های انگشتی به وجود می آورند. این فضای محکم نقش مهمی را در انتقال صوت ایفا می کند.

گوش داخلی
حلزون گوش
اندام کورتی

چگونگی عملکرد سلول های مویی در اندام کورتی

نوک بلند ترین مژه ثابت سلول های مویی خارجی در پرده تکتوریال(tectorial membrane) لایه ای بدون سلول است که از بافت همبند اطراف مادیولوس منشا گرفته و بر روی اندام کورتی گسترده شده است. پرده ی تکتوریال دارای دستجات ظریفی از کلاژن و در ارتباط با پروتئوگلیکان ها است و در طی دوره ی جنینی از سلول های پوشاننده این ناحیه ترشح می شود.

مژه های ثابت سلول های مویی ارگان کرتی حرکات ظریف لحظه ای را تشخیص داده و به عنوان مبدل مکانیکی _ الکتریکی عمل می کنند. این مبدل ها عملکردی بسیار شبیه به ماکولای دهلیزی دارند.

امواج صوتی گردآوری شده توسط لاله ی گوش موجب ارتعاش پرده ی صماخ شده و حرکات استخوان های گوش میانی و دریچه بیضی را باعث می شود. امواج فشار در داخل پری لنف، از دریچه بیضی شروع شده و در طول نردبان دهلیزی به حرکت در می آید. هر موج فشار موجب حرکت زودگذر پرده های دهلیزی و یا قاعده ای و اندولنف احاطه کننده ی اندام کورتی می شوند.

گوش داخلی
حلزون گوش
اندام کورتی

گیرنده های اصلی حس شنوایی، سلول های مویی داخلی در اندام کورتی هستند، که اعصاب بیشتری را دریافت می کنند. انتهای مژه های ثابت سلول های مویی خارجی در داخل غشای تکتوریال قرار گرفته است و تغییر شکل آن باعث دپلاریزه شدن سلول های مویی می شود.  دپلاریزاسیون سلول های مویی خارجی به سرعت موجب کوتاه شدن این سلول های استوانه ای می شود. این فرایند توسط پروتئینی به نام پرستین(prestin) انجام می شود. حرکات پیستونی شکل سلول های مویی خارجی پرده ی تکتوریال را در برابر مژک های ثابت سلول های مویی داخلی به سمت پایین کشیده و باعث دپلاریزه شدن این سلول ها و سپس فرستادن پیام به مغز و درک آن به عنوان صدا می شود.

این پست را به اشتراک بگذارید:

آزمایشگاه
مشاوره
جزوه
نمونه سوالات

10 پاسخ

  1. تصاویر عالی می باشد خصوصا در درک آناتومی گوش منتهی مطالب سطح بالا بیان شده که قابل درک برای دانش آموزان نیست ممنون میشم از جملات ساده تر استفاده کنید

    1. سلام، این مطالب برای عموم هستند. برای اینکه مطالب اختصاصی مربوط به کتاب درسی را ببینید، در سربرگ بالای سایت، روی زیست کلیک کرده و پایه ی مورد نظر را انتخاب کنید

  2. بهترین هستید، من واسه ارائه ای که داشتم همه سایتارو زیر و رو کردم ولی هیشکدوم مثل شما کامل نبود واقعا ممنونم

    1. مایع اضافی اندولنف (Endolymph) از طریق مجرای اندولنفاتیک (Endolymphatic Duct) و به مخزن اندولنفاتیک (Endolymphatic Sac) خارج می‌شود. این ساختارها در گوش داخلی قرار دارند و نقش مهمی در حفظ تعادل و کنترل فشار مایع درون لابیرنت (Labyrinth) گوش دارند.

      مخزن اندولنفاتیک به عنوان نوعی سیستم تنظیمی عمل می‌کند که مایع اضافی را از بین می‌برد تا فشار درون سیستم شنوایی و تعادلی ثابت بماند و از مشکلاتی مانند هیدروپس اندولمف جلوگیری کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *