انواع یاخته ی عصبی (نورون)

در این پست قبل از اینکه در مورد انواع یاخته ی عصبی ( نورون) صحبت کنیم، ابتدا توضیحی در مورد هدایت پیام عصبی می دهیم:

نکته: دو عامل مهم در سرعت هدایت پیام عصبی نقش دارد:

1. قطر نورون: هر چه قطر نورون بیشتر باشد سرعت هدایت پیام عصبی نیز بیشتر است.
2. وجود میلین: نورون های دارای میلین پیام عصبی را سریعتر از نورون های بدون میلین منتقل می کنند.

جهت حرکت پیام عصبی:

1. دندریت …….به……جسم یاخته ای …….به…….آکسون……به……پایانه ی آکسون
2. جسم یاخته ای …….به……. آکسون ……به……. پایانه ی آکسون

هدایت پیام عصبی

1. نقطه ای: در نورون های بدون میلین و جود دارد.
2. جهشی:  در نورون های میلین دار وجود دارد.

نکته : همه ی یاخته های بافت عصبی توانایی تولید پیام عصبی را ندارند(یاخته های پشتیبان این توانایی را ندارند).
نکته: در پایانه ی آکسون پیام عصبی یا به یاخته ی عصبی( نورون دیگر) و یا به یاخته ی
غیر عصبی ( ماهیچه یا غدد) می رود.

انواع یاخته ی عصبی(نورون) از نظر عملکرد

1. یاخته های عصبی حسی ( نورون های حسی)
2. عصبی حرکتی ( نورون های حرکتی)
3. یاخته های عصبی رابط ( نورون های رابط)

1_ یاخته های عصبی حسی ( نورون های حسی)

• جسم یاخته ای این نورون ها در دستگاه عصبی محیطی است
• انتقال پیام به دستگاه عصبی _ مرکزی را برعهده دارند.
• یک دندریت و یک آکسون دارند
• دندریت آن ها بلند تر از آکسون آن ها است
• آکسون و دندریتشان میلین دارد
• در اعصاب حسی و مختلط وجود دارند
• از یک نقطه ی جسم یاخته ای هم دندریت و هم آکسون خارج می شود.

2_یاخته های عصبی حرکتی ( نورون های حرکتی)

• پیام را از دستگاه عصبی _ مرکزی به یاخته های عمل کننده ( ماهیچه یا غده) می رسانند.
• جسم یاخته ای این نورون ها در دستگاه عصبی _ مرکزی قرار دارد
• دندریت های متعدد و فاقد میلین دارند
• آکسون منفرد و دارای میلین دارند
• آکسون این نورون ها بسیار بلندتر از دندریت هایشان است.
• در اعصاب حرکتی و اعصاب مختلط وجود دارند

3_ یاخته های عصبی رابط ( نورون های رابط)

• نورون های رابط بین نورون های حسی و حرکتی ارتباط برقرار می کنند
• در مغز و نخاع هستند
• آکسون منفرد و دندریت های متعدد دارند.
• سرعت هدایت پیام عصبی در این نورون ها کم است.
• از نظر اندازه کوتاه تر از نورون های حسی و حرکتی اند.

نکته: جسم یاخته ای در نورون های رابط و حرکتی نسبت به نورون های حسی بزرگتر است.
نکته: در نورون حسی دندریت و آکسون در امتداد هم قرار دارند.

انواع یاخته ی عصبی ( نورون) از نظر شکل:

1. نورون یک قطبی: دندریت و آکسون از یک نقطه ی جسم یاخته ای خارج می شوند
2. نورون دو قطبی: دندریت و آکسون از دو نقطه ی مقابل از جسم یاخته ای خارج می شوند
3. نورون چند قطبی: دندریت از یک نقطه ی جسم یاخته ای و آکسون از نقطه ی دیگر خارج می شود.