کلیه

دستگاه ادراری شامل یک جفت کلیه، یک جفت میزنای، یک مثانه ویک میزنای است.وظیفه ی اصلی دستگاه ادراری، ثابت نگه  اشتن مواد موجود در خون تحت شرایط طبیعی است. (هوموستازی) که این عملکرد به طور مداوم به وسیله ی کلیه ها کنترل می شود.

هوموستازی شامل:

1_ تنظیم تعادل بین آب و الکترولیت ها و تعادل اسید و باز

2_ دفع مواد زائد متابولیکی، آب اضافی و الکترولیت ها در ادرار.( ادرار محصول خروجی کلیه هاست و از طریق میزنای به مثانه می رود تا در آن جا به طور موقت ذخیره شود، سپس از طریق میزراه به خارج از بدن تخلیه می شود.

3_ دفع بسیاری از مواد فعال شیمیایی مانند بسیاری از دارو ها

4_ ترشح رنین، پروتئازی که با تبدیل آنژیوتانسینوژن موجود در گردش خون به آنژیوتانسین1، منجر به تنظیم فشار خون می شود.

5_ ترشح اریتروپویتین که یک فاکتور رشد از نوع گلیکوپروتئین است و هنگامی که سطح اکسیژن خون کاهش می یابد، تولید اریتروسیت را در مغز قرمز استخوان تحریک می نماید.

6_ ویتامینD  که یک پیش هورمون استروئیدی است، ابتدا رد پوست تولید می شود و سپس در کلیه، به شکل فعال خود تبدیل می شود.

7_ گلوکونئوژنز در طی روزه داری با گرسنگی های طولانی مدت سبب سنتز گلوکز از اسید های آمینه می شود.

کلیه ها

کلیه انسان، با عمل ترشح خارجی در 24 ساعت 1 تا 1.5 لیتر ادرار را دفع می کند. کلیه، غده ای است لوبیایی شکل که در یک طرف آن فرورفتگی به نام ناف کلیه وجود دارد.

هر کلیه، در بالغین تقریبا 12 سانتی متر طول، 6 سانتی متر عرض و 2.5 سانتی متر ضخامت دارد و دارای یک کناره ی داخلی معقر به نام ناف است. ناف، محل ورود اعصاب، خروج میزنای، ورود و خروج عروق خونی و لنفی می باشد. کلیه، هم چنین دارای یک سطح خارجی محدب است. کلیه ها، توسط یک کپسول لیفی نازک پوشیده شده اند. کپسول کلیه، پارانشیم کلیه را در بر می گیرد. پارانشیم کلیه، عبارت است از تعدادی لوله ی ادراری که از جسمک مالپیگی شروع شده و به راس هرم مالپیگی ختم می شود. در داخل ناف، انتهای فوقانی میزنای به صورت لگنچه کلیوی اتساع می یابد و خود به دو یا سه کالیس اصلی تقسیم می شود. از هر کالیس اصلی چندین شاخه کوچکتر به نام کالیس های فرعی ایجاد می شوند. نواحی اطراف کالیس ها و لگنچه کلیوی حاوی بافت چربی می باشد.

کورتکس و مدولا

پارانشیم هر کلیه، دارای یک ناحیه ی تیره و خارجی به نام کورتکس یا قشر است که شامل تعداد زیادی جسمک های گرد و مقطع عرضی لوله های کلیوی می باشد. هم چنین پارانشیم هر کلیه، دارای یک ناحیه ی مرکزی روشن تر به نام مدولا است که عمدتا از لوله ها و مجاری موازی هم تشکیل شده است.

در انسان، مدولای کلیه، از 8 تا 15 ساختمان مخروطی به نام هرم های کلیوی تشکیل شده است که قاعده ی این هرم ها به سمت کورتکس می باشد. در این محل، گسترش هایی از بافت قشری به نام ستون های کلیوی مشاهده می شود. هر هرم کلیوی به همراه بافت قشری که در قاعده ی آن قرار دارد و تا کناره های هرم گسترش می یابد، یک لوب کلیوی را تشکیل می دهد. مجاری و لوله های موازی که از مدولا به داخل کورتکس امتداد می یابند، شعاع های مدولاری را ایجاد می کنند. این شعاع ها به انضمام بافت قشری مرتبط با آن ها را به عنوان لبول های کلیوی در نظر می گیرند.

راس هر هرم، پاپیلای کلیه نامیده می شود، به داخل یک کالیس کوچک برامده می شود و ادرار تولید شده در لوله های یک لوب کلیوی را جمع آوری می کند.

مطالب مرتبط
تشریح کلیه
نفرون
مثانه