مثانه

ادرار توسط میزنای (حالب) از لگنچه کلیه به مثانه منتقل می شود و در آن جا ذخیره می گردد تا نهایتا از طریق میزراه (پیشابراه) تخلیه گردد.

میزنای

دیواره ی میزنای، مشابه دیواره ی کالیس و لگنچه کلیوی است و دارای لایه های مخاطی، عضلانی و آدوانتیس می باشد که این دیواره تدریجا به سمت مثانه ضخیم تر می شود. مخاط میزنای توسط یوروتلیوم مطبق منحصر به فرد یا اپی تلیوم متغیر پوشیده شده است.

سلول های این اپی تلیوم در سه لایه سازمان دهی شده اند:

1_ یک لایه ی منفرد از سلول های کوچک قاعده ای که روی غشا پایه بسیار نازکی قرار دارند.

2_ ناحیه ی حدواسط حاوی یک تا چند لایه از سلول های مکعبی تا استوانه ای کوتاه است.

3_ لایه ی سطحی از سلول های بزرگ پیازی شکل یا چند سطحی به نام سلول های چتری تشکیل شده است. این سلول ها گاهی دو هسته دارند و جهت حمایت سلول های زیرین خود از اثرات سمی ادرار هیپرتونیک تمایز یافته اند.

لایه ی عضلانی ضخیم میزنای، ادرار را با انقباضات دودی به سمت مثانه حرکت داده و هنگامی که لومن خالی است، چین های مخاطی واضحی را ایجاد می کند.

مثانه

سلول های چتری خصوصا در مثانه کاملا تکامل یافته هستند. در مثانه این سلول ها بیشترین تماس را با ادرار دارند. قطر این سلول ها به 100 میکرومتر می رسد و دارای اتصالات بین سلولی وسیعی هستند که غشا راسی منحصر به فرد را احاطه می کنند. قسمت اعظم سطح راسی این سلول ها دارای غشاهای واحد نامتقارن هستند که در آن ها ضخامت لایه ی لیپیدی خارجی دو برابر لایه ی داخلی می باشد. این نواحی عمدتا دارای یک نوع پروتئین اینتگرال به نام یوروپلاکین هستند.

یوروپلاکین

این پروتئین ها به صورت پلاک های سفت دارای رشته های پاراکریستالی با قطر 16 نانومتر تجمع می یابند. این پلاک های فراوان غشایی، به همراه اتصالات محکم، اپی تلیوم را قادر می سازد تا به عنوان یک سد اسمزی عمل کرده و این سلول ها و سلول های بافت اطراف را از ادرار هایپرتونیک محافظت می کند. و هم چنین نیز از رقیق شدن ادرار ذخیره شده جلوگیری می کند.

پلاک ها توسط نواحی باریک تری از غشای معمولی، مثل لولا روی یکدیگر خم می شوند. هنگامی که مثانه خالی است، نه تنها مخاط دارای چین خوردگی های وسیع می باشد، بلکه هر سلول چتری نیز در سطح راسی خود چین خوردگی هایی از این نواحی لولایی ایجاد می کند که سبب کاهش سطح راسی غشا شده، پلاک های چین خورده را به داخل سلول کشیده و وزیکول های صفحه مانندی را ایجاد می کند. با پرشدن مثانه این وزیکول ها دوباره به غشا راسی سلول ملحق شده و سطح این ناحیه را افزایش می دهند. در نتیجه اتصالات محکم دوباره سازمان دهی شده و سلول ها، حالت پیازی شکل خود را از دست می دهند.

یوروتلیوم

ضخامت یوروتلیوم مثانه ی پر، نصف مثانه ی خالی است. این امر به علت تحت فشار قرار گرفتن سلول های بینابینی و کشیده شدن آن ها به اطراف، جهت سازگاری با افزایش حجم مثانه می باشد.

یوروتلیوم توسط آستر مخاط و زیر مخاط چین خورده احاطه می شود و در اطاف آن ها غلاف متراکمی از لایه های در هم بافته شده ی عضله ی صاف و نیز لایه ی آدوانتیس قرار می گیرد. ادرار از لگنچه کلیوی تا مثانه به وسیله ی انقباضات پریستالتیک میزنای حرکت می کند.

مثانه در افراد بالغ می تواند 400 تا 600 میلی لیتر ادرار را در خود نگه دارد و تمایل به تخلیه شدن با جمع شدن 150 تا 200 میلی لیتر ادرار به فرد دست می دهد. طبقه ی عضلانی از سه لایه تشکیل شده است که به سختی می توان آن ها را از یکدیگر تشخیص داد. به این مجموعه عضلانی که با انقباض خود سبب تخلیه ی مثانه می شوند، عضله دتروسور می گویند.

تمام مجاری ادراری از خارج توسط آدوانتیس احاطه می شوند، به جز سطح فوقانی مثانه که توسط صفاق سروزی پوشیده شده است.

میزراه

لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج تخلیه می کند. مخاط میزراه دارای چین های طولی بزرگ و برامده است که در مقطع عرضی منظره ی خاصی را به میزراه می دهند. میزراه مرد طویل تر میزراه زن می باشد و از سه بخش تشکیل شده است:

1_ میزراه پروستاتی ( پیشابراه پروستاتی)

این میزراه به طول 3 تا 4 سانتی متر، از ضخامت غده ی پروستات عبور می کند و توسط یوروتلیوم مفروش شده است.

2_ میزراه غشایی ( پیشابراه غشایی)

میزراه غشایی بخش کوچکی از میزراه است که ضخامت عضله مخطط به نام اسفنکتر خارجی می گذرد و توسط اپی تلیوم استوانه ای مطبق کاذب مفروش شده است.

3_ میزراه اسفنجی (پیشابراه اسفنجی)

این میزراه حدود 15 سانتی متر طول دارد. میزراه اسفنجی توسط اپی تلیوم استوانه ای مطبق و استوانه ای مطبق کاذب مفروش می شود. بخش انتهایی میزراه اسفنجی توسط اپی تلیوم مطبق سنگ فرشی مفروش شده است.

در زنان میزراه صرفا محل خروج ادرار است و 3 تا 5 سانتی متر طول دارد که در ابتدا توسط اپی تلیوم متغیر پوشیده شده است. بخش میانی میزراه در هر دو جنس با عضله مخطط اسفنکتر خارجی احاطه شده است.