روده ی بزرگ وظیفه ی جذب آب و الکترولیت ها را بر عهده دارد و مواد غیر قابل گوارش را به شکل مدفوع در می آورد. این قسمت لوله ی گوارش از نواحی زیر تشکیل شده است:
سکوم(cecum)، دریچه ی ایلئوسکال(ileocecal)، آپاندیس(appendix)، کولون ( کولون بالارو، کولون عرضی و کولون پایین رو، سیگموئید)، و رکتوم (Rectum).
اجزای روده ی بزرگ
روده ی کور یا سکوم (cecum)
ابتدای روده ی بزرگ روده ی کور نام دارد که به وسیله ی دو چین خوردگی متشکل از مخاط و زیر مخاط به نام دریچه ی ایلئوسکال به ایلئوم وصل می شود.
آپاندیس یا زائده ی کرمی شکل(appendix)
زائده ای است انگشتی یا کرمی شکل که از انتها بن بست بوده و از طرف دیگر به سکوم وصل و مرتبط می باشد. دیواره ی آن نسبتا ضخیم و فضای درونی تنگی دارد. این فضای درونی در اشخاص بالغ ممکن است مسدود و یا محتوی مقداری مواد خرد شده باشد. مخاط آپاندیس فاقد کرک می باشد. تعداد غدد لیبرکون در آن بسیار کم است. در آستر مخاط و زیر مخاط آپاندیس فولیکول های لنفاوی زیادی وجود دارد. آپاندیس به میزان خیلی کم یا فاقد عمل جذب است.
کولون(Colon)
وظیفه ی عمده ی روده ی بزرگ جذب آب است. به طوری که محتویات روده ی باریک به صورت مایع وارد آن شده و در آن به مدفوع تبدیل می شود. آنزیم هایی که از روده ی باریک وارد آن شده اند، قسمتی از عمل هضم را ادامه می دهند. در فضای روده ی بزرگ باکتری های زیادی وجود دارند که مسول شکستن سلولز بوده و در تشکیل بعضی ویتامین ها مانند B و K نقش دارند.در کولون چین های حلقوی و کرک وجود ندارد. عضلات صاف در آن به صورت سه نوار طولی تیانکولی (Taeniae coli) دیده می شوند.
طبقه ی عضلانی کولون لایه های طولی و حلقوی دارد. بخش های داخلی صفاقی کولون به وسیله ی سروز پوشیده شده که به وسیله ی برامدگی های پاندولی کوچک از بافت چربی مشخص می شوند.
راست روده (rectum)
رکتوم قسمتی از روده ی بزرگ است که به دنبال کولون امتداد یافته و به مجرای مقعدی ختم می شود.
غدد لیبرکون در رکتوم از بقیه ی قسمت های روده طویل تر بوده ولی به تدریج در انتهای رکتوم کوتاه تر می شوند. بافت لنفاوی نسبت به کولون کمتر شده و لایه ی عضلانی شامل ماهیچه ی حلقوی و ماهیچه ی طولی می باشد. ولی منظره ی تنیا ندارد. لایه ی سروزی رکتوم در قسمت انتهایی به آدوانتیس تبدیل می شود.
مجرای مقعدی (anal canal)
مجرای مقعد شامل اپی تلیوم سنگ فرشی غیر شاخی بوده که در ناحیه ی مقعد تبدیل به پوست می شود. مجرای مقعد غده ندارد.
بخش انتهایی لوله ی گوارش کانال مقعدی(anal canal) است. که 3 تا 4 سانتی متر طول دارد. در محل اتصال رکتوم به مقعد، اپی تلیوم استوانه ای ساده مخاطی مفروش کننده ی رکتوم به وسیله ی اپی تلیوم مطبق سنگ فرشی جایگزین می شود.
مخاط و زیر مخاط کانال مقعدی چندین چین خوردگی طولی به نام ستون های مقعدی (anal columns) را ایجاد می کنند. در این محل آستر مخاط و زیر مخاط حاوی سینوس هایی از شبکه ی وریدی رکتوم هستند. در نزدیکی مقعد لایه ی حلقوی عضلات رکتوم یک اسفنکتر داخلی مخرج (Internal anal sphincter) را شکل می دهند. دفع شامل عمل عضله ی ارادی تشکیل دهنده ی اسفنکتر خارجی مخرج (external anal aphincter) می باشد.
هموروئید
عروق خونی متورم در مخاط و زیر مخاط کانال مقعدی می تواند باعث یک اختلال دردناک به نام هموروئید یا بواسیر شود. این وضعیت شایع به طور مشخص ناشی از رژیم غذایی کم فیبر،یبوست، نشستن طولانی یا فشار هنگام دفع می باشد. در این وضعیت ها فشار وارده بر این عروق خونی افزایش می یابد.
مطالب تکمیلی روده ی بزرگ
در روده ی بزرگ مخاط فاقد پرز است و چین خوردگی بزرگ ندارد(به جز رکتوم). کمتر از یک سوم طول روده ی کوچک را داشته، ولی قطر آن بیشتر از روده ی کوچک است. دیواره ی کولون از یکسری کیسه هایی به نام حجره(Haustra) تشکیل شده است. در مخاط روده ی بزرگ در تمام طول آن غدد روده ای لوله ای شکل نفوذ کرده اند. این غدد و لومن روده ی بزرگ به وسیله ی سلول های جامی شکل، سلول های جذبی و تعداد کمی سلول های انترواندوکرین مفروش شده اند.
سلول های استوانه ای جذبی یا کولونوسیت ها دارای ریز پرز های نامنظم و فضای بین سلولی وسیع هستند که نشانه ی جذب فعال مایع می باشد.
سلول های جامی شکل ( تولید کننده ی موکوس نرم کننده) در طول رکتوم بسیار افزایش یافته اند. سلول های بنیادی اپی تلیالی در یک سوم قاعده ای هر غده واقع شده اند.
آستر مخاط غنی از سلول های لنفاوی است.
مطالب مرتبط
مری
معده
روده ی باریک
