پوست

پوست بزرگترین عضو منفرد بدن است که 15 تا 20 درصد کل وزن بدن را تشکیل می دهد.در بالغین پوست، سطحی معادل 2_1/5 مترمربع را می پوشاند

پوست که سطح خارجی بدن را می پوشاند در نژاد های مختلف رنگش متفاوت است و در یک فرد هم از نظر مو و ضخامت متفاوت می باشد

:از لحاظ بافت شناسی ساختمان پوست از خارج به داخل شامل سه طبقه است
روپوست، میان پوست، زیر پوست

الف. روپوست (Epidermis)

خارجی ترین لایه ی پوست به فرانسه اپیدرم، و به انگلیسی اپیدرمیس و به فارسی روپوست نام دارد. و عبارت است از یک بافت پوششی سنگ فرشی چند لایه ی شاخی شده که پوشش رطوبت ناپذیری برای بدن ایجاد می کند.اپیدرم انسان هر پانزده الی سی روز یک بار بسته به سن، مناطق مختلف بدن و عوامل دیگر تجدید می شود. در زیر بافت پوششی غشاء پایه ی چین داری وجود دارد و سلول هایی که بر روی این غشا ملاحظه می شوند از عمق به سطح شامل طبقات زیرند.

1_ طبقه ی پایه ای یا قاعده ای (Stratum basal)

لایه ای تک سلولی از سلول های مکعبی یا استوانه ای بازوفیل است که بر روی غشا پایه، محل اتصال درم و اپیدرم قرار گرفته اند.در بین سلول های پایه ای تعدادی سلول اجدادی وجود دارد که بعضی از آن ها مبدل به سلول بنیادی (Stem)  شده، سلول پایه ای تولید می کند. اما تعداد بیشتری از آن ها به طبقات بالاتر رفته و نقش تقویت کننده داشته و می توانند مستقیما کراتینوسیت بسازند.

ذرات رنگدانه ملانین در این طبقه دیده می شود که حاصل تراوش ملانوسیت ها خواهند بود. ملانوسیت ها سلول های ستاره ای شکل با سیتوپلاسم روشن هستند که به فاصله ی چند سلول پایه ای یک عدد از آن ها دیده می شود. در افراد زال مو سفید به طور ژنتیک، ملانین وجود ندارد. لا به لای سلول پایه ای علاوه بر سلول اجدادی و بنیادی (Stem)، سلول هایی به نام مرکل نیز وجود دارد.
سلول های مرکل هسته ای مدور و بزرگ داشته زوائد سیتوپلاسمی آن ها بین سلول های پایه ای پیشروی می کنند.

2_ طبقه ی خاردار (Stratum spinusum)

 این لایه از سلول های چند سطحی با هسته مرکزی تشکیل شده اند که به طور فعال کراتین می سازند. در حد فاصل بین سلول ها زوائد سیتوپلاسمی آن ها به وسیله ی دسموزوم به یکدیگر متصل شده است که منظره هاشور مانند و خاری شکل دارد. در میان سلول های خاردار سلول هایی به نام لانگرهانس وجود دارد. این سلول ها با رنگ آمیزی معمولی هسته تیره و سیتوپلاسم روشن دارند. ولی با رنگ آمیزی طلا، ستاره ای و زائده دار می باشند. سلول لانگرهانس در پاسخ ایمنی پوست و کنترل تقسیم سلول های پایه ای دخالت دارد.

مناطقی که اپیدرم پوست ضخیم در معرض سایش و فشار قرار دارد ( مانند کف پا) طبقه ی خاردار ضخیم تر و دستجات تونو فیبیریل ها و دسموزوم های آن فراوان تر است.

3_ طبقه دانه دار(Stratum granulosum):

دو تا چهار لایه ی سلول لوزی شکل موازی با سطح بر روی هم قرار گرفته، سیتوپلاسمشان محتوی دانه های بنفش و بدون روپوش کراتوهیالین می باشد. از این پس مرگ سلول ها شروع می شود.

4_ طبقه ی شفاف (Stratum lucidum):

 لایه ی نازکی مرکب از سیتوپلاسم سلول های مرده به رنگ قرمز شفاف دیده می شود که هسته ندارند. این لایه فقط در پوست های ضخیم دیده می شود.

5_ طبقه ی شاخی:

این طبقه از 15 تا بیست لایه تشکیل شده است.خارجی ترین لایه ی اپیدرم است. سلول های طبقه ی قبلی تدریجا به طرف سطح آمده، به یکدیگر متصل می شوند و در سیتوپلاسمشان الئیدین به ماده ی شاخی تبدیل شده است. این لایه سه چهارم ضخامت اپیدرم را تشکیل می دهد. و سلول های سطحی به تدریج ریخته می شوند.

مجموعه سلول هایی که از عمق تا سطح به طرف شاخی شدن سیر می کنند کراتوسیت یا کراتینوسیت خوانده می شوند.

ب. میان پوست ( Dermis)

درمیس یا میان پوست عبارت است از بافت همبندی که بلافاصله در زیر غشاء پایه اپیدرم قرار گرفته است و خود شامل دو قسمت می باشد.

1_ طبقه پاپیلر (Papillary layer)

مرکب از بافت همبندیست محتوی رگ های فراوان که در زیر غشا پایه اپیدرم بصورت انگشتان دست، برجستگی داشته که این برجستگی ها پاپیلا یا ستیغ نام دارند. جسمک های مایسنر، دریافت کننده ی حس لامسه گاهی در این برجستگی ها دیده می شوند. در بین این برجستگی ها فرو رفتگی هایی از اپیدرم به نام میخ (Peg) ایجاد می شود.

2_ طبقه ی در هم (Reticular layer)

بافت همبند متراکمی است با رشته های متقاطع و در هم که بلافاصله در زیر طبقه ی پاپیلر قرار گرفته است. لا به لای اجزای همبند این طبقه رگ ها، جسمک های عصبی، گیرنده های حسی( سرما، گرما و …) وجود دارند. علاوه بر این ضماءم پوستی یعنی غدد چربی، غدد عرق، مو و عضله ی راست کننده ی مو در این طبقه دیده می شوند.

بیرون زدگی های درم به نام پاپیلا و فرورفتگی های اپی درم به نام به نام ستیغ های اپیدرمی در هم فرو می روند، تا اتصال این دو لایه را محکم کنند. غدد عرق و چربی، ناخن و مو از اپی درم مشتق می شوند.

ج. زیر پوست (Hypodermis)

 از بافت همبند سست تشکیل شده است و معمولا حاوی بالشتک هایی از بافت چربی می باشد. هایپودرم پوست را به بافت های زیرین متصل می کند و لغزش پوست را روی آن ها امکان پذیر می کند. بافت زیر پوست که به آن هایپودرم یا فاسیای سطحی هم می گویند، اغلب حاوی سلول های چربی است که تعداد این سلول ها به مناطق مختلف بدن، و اندازه ی آن ها به وضعیت تغذیه ای فرد وابسته است. شبکه ی وسیع رگ ها در این لایه امکان جذب سریع انسولین و سایر داروهای تزریق شده به این بافت را فراهم می کند.